O kąpielisku

Za dnia kąpielisko Gdańsk Jelitkowo jest idealnym miejscem dla ludzi ceniących sobie ciszę i spokój. Plaża daleko od miejskiego gwaru jest ulubionym miejscem na odpoczynek dla rodzin i ludzi starszych. Dodatkowym atutem jest przylegający do plaży Park Jelitkowski. Jego punktem centralnym jest skwerek, gdzie przebywają plażowicze spragnieni napojów i jedzenia.

Pomiędzy wejściami na plaże nr 72 i 73 znajduje się kąpielisko, dla osób lubiących plażowe sporty drużynowe w okolicach tych wejść ustawiono boisko do siatkówki oraz bramki do beach soceraa i piłki ręcznej, można też tam skorzystać ze zjeżdżalni wodnych. W sezonie letnim 2010 kąpielisko morskie Gdańsk Jelitkowo po raz pierwszy otrzymało krajowe wyróżnienie w Programie Błękitna Flaga, które utrzymało do dziś dzięki zachowaniu wysokich standardów.

Po zmierzchu miejsce to staje się gwarne i stosunkowo głośne, w okolicach Parkowej można potańczyć oraz dobrze zjeść, warto tu wspomnieć o restauracji Karmazyn czy Chilly Willy. Oferta gastronomiczna jest bardzo bogata. Hoteli i pensjonatów też nie brakuje.

Dojazd

Park posiada świetne połączenie komunikacyjne dzięki liniom tramwajowym 2, 4, 6 i 8 oraz autobusom nr 227. Odcinek od pętli do kąpieliska można przejść w kilka minut.

Gdy w Jelitkowie było jeszcze molo

Jelitkowo położone jest między Brzeźnem a Sopotem, dwoma najstarszymi kąpieliskami Wybrzeża Gdańskiego, posiada podobne walory rekreacyjne, piękna plażę i czystą wodę zatoki. Już od połowy XIX wieku budziło zainteresowanie miłośników wypoczynku i kąpieli.

Stanisław Tarnowski, historyk literatury polskiej, który przybył nad Bałtyk latem 1881 r. we wspomnieniach przytaczał opis Sopotu, Jelitkowa i najbliższych okolic oraz pracę rybaków i ich rodzin.

[Wioska rybacka] pod wieczór cała wylegała na brzeg morza oczekując powrotu łódek z połowu, każda rodzina otaczała swoją łódkę, każdą rodzinę gromada ubogich, którym rybak coś ze swego połowu udziela (…). Kąpiele to dla ludzi spokojnych i dla średnich, uboższych kieszeni. Kobiety chodzą zawsze w tych samych perkaliowych lub wełnianych sukniach, nikt się nie stroi…”

Około 1875 roku pojawili się w Jelitkowie pierwsi letniacy, Dwa lata później dla zaspokojenia ich potrzeb udostępniona została gospoda. Pokoje wynajmowali najczęściej w domach rybackich.

                                                                                                                       Plaża w Jelitkowie – początek XX wieku

Rozwój zawdzięcza Jelitkowo niemieckim zarządcom tych terenów, którzy już od 1883 roku podejmowali wysiłki w celu stworzenia w Gdańsku jednego ciągu plażowo-parkowego o długości 25 km, a obejmującego Jelitkowo (Glettkau), Brzeźno (Brösen), Westerplatte, Stogi (Heubude) czy Sobieszewo (Bohnsack). (…) Badali systematycznie miejscowe warunki klimatyczne, walory lecznicze oraz usytuowanie przestrzenne planowanego tutaj kurortu. Typowano ziemię pod przyszłą zabudowę i infrastrukturę rekreacyjną z myślą o wybudowaniu łazienek, basenów, itp.

Reinhold Kamerke, właściciel gospody i młyna, jako pierwszy założył w 1893 r. kąpielisko przeznaczone dla osób pragnących odpoczynku w miłym, nadmorskim otoczeniu. Niebawem w jego skład weszły sklep i trzy gospody przy wlocie ul. Kaplicznej, a przy obecnym moście nad Potokiem Oliwskim zespół młyński.

W źródle archiwalnym, którym jest pismo Królewskiej Wyższej Administracji Sądowej z 1900 roku, jest mowa o tym, że gmina Glettkau już wówczas słynęła z czystego, krystalicznego i nasyconego jodem powietrza, a także optymalnego dla kurortu położenia, którym była bezpośrednia bliskość ośrodka miejskiego. Dodaje się, że już 150 m od brzegu morza budować można tzw. „Luftkurorty”.

Po pierwszym kwietnia 1907 roku, kiedy to przyłączono Jelitkowo do Oliwy, zaczęto na tym obszarze inwestować, zamieniając osadę w znaczące kąpielisko. W tym czasie przy urzędzie gminy Oliwa powołano Dyrekcję ds. kąpieliska w Jelitkowie. Przyczyniła się ona do powstania zespołu kąpielowego. Istniejące dotychczas, nader prymitywne urządzenia wypoczynkowe zburzono, budując na ich miejscu Dom Zdrojowy (otwarty w 1907 r.),

Park Zdrojowy, kabiny kąpielowe oraz pierwsze niezbyt reprezentacyjne molo, będące przedłużeniem obecnej ulicy Błękitnej.

Dobijały do niego statki spacerowe zmierzające z Gdańska do Sopotu. Następnie płynące w odwrotnym kierunku. [Fotografia 9: Statki dopływające do molo w Jelitkowie]  Uroczyste otwarcie nowego kąpieliska nastąpiło 16 sierpnia 1909 roku. Z uroków plaży oraz gościnnych domów korzystali najczęściej mniej zamożni goście. Początkowo istniały dwa zespoły łazienek: damskie oraz męskie.

Ogromna większość radowała się możliwością kąpieli i przebywania na plażach. Osoby wypoczywające pochodziły głównie z Polski i Niemiec. Oprócz plaży w Jelitkowie korzystały również z sopockiego kurortu oraz innych kąpielisk.

Już w końcu XIX wieku zaczęły się ukazywać reklamowe prospekty prezentujące kąpieliska południowego wybrzeża Bałtyku. O Jelitkowie pisano: Jelitkowo, wieś nad Zatoką Gdańską między Sopotem a Brzeźnem. Nadaje się przez swoje wyśmienite miejsce do kąpieli, zdrowe położenie i ciekawą okolicę, szczególnie dla potrzebujących wypoczynku i letniej świeżości. Życie jest proste i tanie. Otoczone wspaniałymi liściastymi lasami. Pobliska Oliwa oferuje ze swoich licznych punktów obserwacyjnych widoki, które według A. v. Humboldta należą do najpiękniejszych na świecie.

Gwałtowny sztorm styczniowy z roku 1914 poczynił wiele szkód wśród budynków plażowych najbardziej znanych kąpielisk. Zdruzgotał budowle kąpieliska Westerplatte, uszkodził budynki nadbrzeżne Brzeźna i Stogów. Żywiołowi nie oparły się pomieszczenia otwarte pięć lat wcześniej w parku i na plaży Jelitkowa. Wiosną następnego roku przystąpiono do napraw i odbudowy Domu Zdrojowego.

Od 1920 r. znacznej rozbudowie poddano łazienki południowe, składające się odtąd z czterech skrzydeł kabin, natomiast północne uległy likwidacji. Molo umieszczono na osi Domu Zdrojowego, na zachód od niego, a w latach trzydziestych, korty tenisowe.